Οι Τρεις Ιεράρχες...

 

Ομιλία για τους τρεις Ιεράρχες Οι τρεις Ιεράρχες, ο Μέγας Βασίλειος ,ο Γρηγόριος ο θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, είναι άγιοι, προστάτες της Παιδείας και των Γραμμάτων και γιορτάζουν στις 30 Ιανουαρίου. Τη εορτή των τριών Ιεραρχών καθιέρωσε ο Αλέξης Κομνηνός ,το 1100 μ.Χ., όχι μόνο για να τιμηθούν οι Άγιοι της εκκλησίας μας αλλά και για να σταματήσουν οι διαμάχες και οι φιλονικίες μεταξύ των πιστών σχετικά με το ποιός από τους τρεις αγίους είναι ο πιο σπουδαίος και ο πιο μεγάλος. Έξι αιώνες αργότερα, το 1826 μ. Χ. , ο Δημήτριος Φρειδερίκος Γκιλφορντ, ιδρυτής της Ιουνίου Ακαδημίας και ο Κων/νος Τυπάλδος, καθιέρωσαν την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών , ως ημέρα αφιερωμένη στην ελληνική και επτανησιακή παιδεία. Το 1842 μ. Χ. , το Πανεπιστήμιο Αθηνών , καθιέρωσε για όλη την ελεύθερη Ελλάδα , την εορτή των τριών Ιεραρχών, ως ημέρα αφιερωμένη στην Παιδεία και τα γράμματα. Οι τρεις Ιεράρχες , αναδείχθηκαν Πατέρες της Εκκλησίας και Άγιοι. Η σοφία και η δράση τους, τους έδωσε τον τίτλο των μεγίστων φωστήρων, όπως ψέλνεται και στο τροπάριό τους: « Τους τρεις μεγίστους Φωστήρες της τρισηλίου θεότητος….» Και οι τρεις έδειξαν προσήλωση  στη χριστιανική θρησκεία και η ζωή τους ήταν γεμάτη από τους αγώνες τους για αυτή.   Τα συγγράμματά τους: έργα δογματικά, ερμηνευτικά, λόγοι κατηχητικοί-ασκητικοί, επιστολές, θείες λειτουργίες αλλά και οι ομιλίες τους και η προφορική τους διδασκαλία έδωσαν αίγλη και δόξα στην χριστιανική παιδεία. Μεγαλωμένοι με τα βαθιά νοήματα της θρησκείας και άριστοι γνώστες της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και  σοφίας συνδύασαν τις γνώσεις τους αυτές και πρόσφεραν τις βάσεις στη διαμόρφωση της ελληνοχριστιανικής παιδείας και του ελληνο-χριστιανικού πολιτισμού. Για τη μεγάλη τους προσφορά στα γράμματα, ανακηρύχθηκαν «Άγιοι Προστάτες των Γραμμάτων ,των μαθητών ,των εκπαιδευτικών και γενικά της σπουδάζουσας νεολαίας» Το έργο των τριών Ιεραρχών είναι πάντα επίκαιρο, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που η πατρίδα μας , η Ελλάδα, δοκιμάζεται πνευματικά, κοινωνικά και οικονομικά. Διάφορες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις  μας έχουν επιβάλλει δυσβάστακτους οικονομικούς όρους και μας έχουν φορτώσει εμάς και τις επόμενες γενεές με επώδυνα χρέη, με αποτέλεσμα πολλοί συμπολίτες μας να έχουν χάσει τη δουλειά τους, το σπίτι τους και να καταφεύγουν σε συσσίτια και ξενώνες- που οργανώνουν η εκκλησία ,οι δήμοι και διάφορες φιλανθρωπικές ομάδες – για να βρουν ένα πιάτο φαγητό και ένα ζεστό κρεβάτι. Ελπίδα για να βγούμε από το αδιέξοδο δε φαίνεται πουθενά. Μήπως τελικά το έργο των τριών Πατέρων της Εκκλησίας θα μπορούσε να προτείνει λύσεις και να μας δώσει κατευθύνσεις που θα μας γεμίσουν ελπίδα ,θα μας βγάλουν από το αδιέξοδο και θα μας απελευθερώσουν? Καθώς στο επίκεντρο του έργου του Μεγάλου Βασιλείου είναι ο άνθρωπος και η κοινωνική ζωή, ο Βασίλειος συμπαραστέκεται σε φτωχούς και αδύνατους που χρειάζονται στήριξη ,αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για τη δημιουργία θεσμών κοινωνικής αλληλεγγύης και παρεμβαίνει για την ελάφρυνση της κρατικής φορολογίας σε αγανακτισμένους ανθρώπους. Το Χειμώνα του 367 , φοβερός λιμός ενέσκηψε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας . Η δυστυχία είναι μεγάλη. Ο Μέγας Βασίλειος κατασκευάζει πρόχειρους καταυλισμούς ,στήνει καζάνια, και σώζει πλήθος ετοιμοθάνατων. Ειδικά συνεργεία με τον ίδιο επικεφαλής, κάνουν συνεχώς εράνους στην πόλη και προσφέρει τις υπηρεσίες του και από τη θέση του γιατρού. Ο Βασίλειος με αυστηρή και απειλητική γλώσσα ζητάει από τους πλούσιους και από τους εμπόρους να ανοίξουν τις αποθήκες τους  όπου έκρυβαν το σιτάρι για να το πουλήσουν ακριβότερα. Χαρακτηρίζει κλέφτες αυτούς που κατέχουν πολλά περισσότερα αγαθά από αυτά που χρειάζονται. Δεν διστάζει να διακηρύξει ότι η τέλεια κοινωνία προϋποθέτει την κατάργηση της ιδιοκτησίας, κάτι που έκανε ο ίδιος πράξη , διαθέτοντας την τεράστια πατρική του περιουσία σε φιλανθρωπικά έργα για να καταλήξει τελείως ακτήμονας. Λίγα χρόνια αργότερα θα ιδρύσει μια καινούργια πόλη την Βασιλειάδα , για την περίθαλψη των φτωχών , των ασθενών, των γερόντων και όσων βρισκόταν σε ανάγκη. Για αυτούς που κατακρατούν τον πλούτο για τον εαυτό τους και αδιαφορούν για τους φτωχούς ο Μέγας Βασίλειος λέει: « Αν είναι λωποδύτης αυτός που κλέβει τα ενδύματα του άλλου , τι είναι αυτός που μπορεί να τον ντύσει και δεν το κάνει; Ο πλούσιος που ιδιοποιείται όσα δόθηκαν από το Θεό για τους άλλους ανθρώπους, μοιάζει με αυτόν που πηγαίνει στο θέατρο ,πιάνει κάποια θέση και ύστερα εμποδίζει την είσοδο στους άλλους, θεωρώντας δικό του το κοινό θέαμα. Αν ο καθένας κρατούσε αυτό που χρειαζόταν και άφηνε το υπόλοιπο για τους άλλους, κανένας δε θα ήταν πλούσιος και κανένας φτωχός.»(Ομιλία εις το « Καθέλω μου τας αποθήκας» 7PG 31, 277 A) Οι άνθρωποι της πόλης έμειναν έκπληκτοι από το έργο του Βασιλείου τον οποίο πλέον θαύμαζαν και σεβόταν όλοι, ακόμα και οι μη χριστιανοί, Εβραίοι και ειδωλολάτρες, τα παιδιά των οποίων περιέθαλπε όπως και τα χριστιανόπουλα. Ο Μέγας Βασίλειος εξελέγει αρχιεπίσκοπος Καισαρείας το 370 μ. Χ. και σύντομα συγκρούστηκε με την εξουσία που θέλησε να επιβάλλει στη εκκλησία τις απόψεις του Αρείου. Διώχτηκε ,συκοφαντήθηκε και απειλήθηκε η ζωή του. Αντιμετώπισε όμως τις δυσκολίες με σθένος και υπομονή. Ο Αυτοκράτορας Ουάλης όσο και αν προσπάθησε δεν μπόρεσε να εξορίσει τον Βασίλειο. Τη στιγμή που θα υπέγραφε το διάταγμα για την εξορία του επιδεινώθηκε η κακή υγεία του γιού του Γαλάτη. Για αυτό και κάλεσε τον ιεράρχη να προσευχηθεί. Ο Βασίλειος πήγε με συνοδεία στο παλάτι και σε λίγο η κατάσταση του παιδιού βελτιώθηκε . Έτσι ματαιώθηκε η εξορία. Σε λίγε μέρες όμως ο Ουάλης πείστηκε να εξορίσει το Βασίλειο. Και πάλι όμως δεν πραγματοποιήθηκε η εξορία διότι στο χέρι του Αυτοκράτορα έσπασε τρεις φορές το καλάμι με το οποίο θα υπέγραφε το διάταγμα της εξορίας. Το γεγονός ερμηνεύτηκε ως θεία επέμβαση και ο Ουάλης αποφάσισε να μην ενοχλήσει ξανά τον Βασίλειο. Την εξορία δεν μπόρεσε όμως να αποφύγει ο άλλος ο Ιεράρχης , ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Η Αυτοκράτειρα Ευδοξία ,επηρεασμένη από εχθρούς του Χρυσοστόμου , επιδίωξε δύο φορές τη εκθρόνισή του από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κων/πολης. Την πρώτη φορά η μεγάλη λαϊκή αποδοχή του Χρυσόστομου, επέβαλε την επάνοδό του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Την δεύτερη φορά ,αν και ο λαός στασίασε και εξαπολύθηκε διωγμός εναντίον των υποστηρικτών του , ο Χρυσόστομος εξορίστηκε  αρχικά στη Αρμενία και στην συνέχεια στον Εύξεινο Πόντο. Κατά τη διάρκεια της πορείας του προς τον τόπο της εξορίας, δεν άντεξε και πέθανε. Και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος δεν υπέφερε λιγότερο, όταν μερικοί ζηλόφθονοι επίσκοποι αμφισβήτησαν την εκλογή του. Παραιτήθηκε αμέσως από τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κων/πολης. Αντί  της  θέσης του προτίμησε την ακεραιότητα και το ασυμβίβαστο του χαρακτήρα του. Τέτοιους άγιους –ιεράρχες , γενναίους και ασυμβίβαστους με το κακό ,την αδικία και την εκμετάλλευση χρειαζόμαστε και σήμερα. Ας προσευχηθούμε και ας παρακαλέσουμε τον Κύριο να μας τους χαρίσει